Zaterdag 5 oktober 2019

== De kop is er af ==

Dinsdag 1 oktober

‘s Ochtends de koffers gepakt en nog wat laatste zaken geregeld. Laura, onze dochter, kwam Sanne onze hond ophalen en zou ons ’s middags naar Schiphol brengen. Dat hebben we op het laatste moment maar omgegooid, de situatie op de weg was door de actie van de boeren (die ik overigens goed kan begrijpen) erg onzeker, dus hebben we toch maar de trein naar Schiphol genomen.

Dat is allemaal vlot verlopen.

De reis zelf is niet veel over te vertellen, behalve dat wanneer je last hebt van claustrofobie je niet met Etihad moet vliegen. Als haringen in een ton, zo ervaarde ik het, niet prettig.

Woensdag 2 oktober

Na nog een paar wachtrondjes gevlogen te hebben (vanwege de drukte) werd de afdaling naar de landing ingezet. Het blijft een fascinerend gezicht om als het ware door een bergpas heen te vliegen en daarna omlaag te duiken naar het vliegveld!

We waren redelijk snel door de paspoortcontrole maar uiteindelijk maakte dat ook niet veel uit, want het duurde nog wel even voor we onze koffers in zicht kregen.

De man van TGH op weg met onze bagage naar de auto

Buiten stonden 2 mensen van Tibet Guest House ons al op te wachten. Keurig weer met een stuk papier met mijn naam erop, deze keer met een ‘h’ op het eind. De chauffeur herkende ons gelijk. De 2^e man nam al snel onze bagage over en ging op weg naar de parkeerplaats.

Alles bij het vliegveld was weer veranderd en het kostte ook de Nepalees moeite om de auto van het hotel te vinden.

Het is wel een leuke tijd om aan te komen, het is nog niet donker en het is nog erg druk op straat. Kathmandu leeft duidelijk om die tijd. Leuk om al die bedrijvigheid te zien. Omdat de temperatuur nog aangenaam is speelt het grootste deel van het leven zich om die tijd nog buiten af.

Het is trouwens enorm hoeveel grote gebouwen erbij zijn gekomen in de anderhalf jaar dat we niet geweest zijn.

Er restten ons die dag nog 3 zaken: Beltegoed voor Aukje kopen, een Nepalese simkaart voor mij en een hap eten. Dat laatste hebben we in het hotel zelf gedaan.

Nadat we het vuil van deze reis afgespoeld hadden rolden we letterlijk uitgeput in bed.

Donderdag 3 oktober

We waren er op tijd uit en zijn gaan ontbijten op de bekende plek op dak met uitzicht op heel veel draden en één van de drukste straatjes van Thamel. Het was nog erg rustig, de zon scheen al zo nu en dan en de temperatuur was aangenaam.

De avond ervoor had ik nog berichtjes gestuurd naar Grishma en Prem en heb ik gebeld met Tilak voor nadere afspraken. Daarna Anagruha van Nepal Gospel Center (NGC) gebeld.

Hij kon ons helaas niet ophalen, dus zijn we tegen de middag met een taxi naar hen toegegaan. Vanwege de aanstaande festiviteiten van het Dasaai festival was het overal erg druk. De rit die normaal een half uur duurt, werd nu 1 uur en 15 minuten, het laatste gedeelte over een heel slechte weg. De prijs van de rit was het dubbele van normaal vanwege de aanstaande feestelijkheden.

Het Dasaai festival is het belangrijkste Hindoe feest. Het is vooral ook een familiegebeuren, veel families trekken dan naar hun geboorteplaats of de plaats waar hun ouders wonen. Als tegenhanger kwamen we onderweg deze auto tegen!

Dit is voor christenen vaak een moeilijke tijd wanneer de familie nog Hindoe is. Er wordt dan veel druk op ze uitgeoefend om ook te komen en om dan ook mee te doen met de hindoerituelen.

Uiteindelijk kwamen we bij het kantoor annex opleidingsinstituut van NGC aan. We werden hartelijk door de familie verwelkomd. Tot onze grote verrassing waren Resham en Sita (de oprichters van NGC) ook aanwezig. Op de foto van links naar rechts: Agaman (zoon), Sita, Aukje, Resham en Anagruha (zoon).

Met Resham gaat het niet zo lekker, lopen gaat heel moeilijk en andere handelingen gaan ook steeds moeizamer. Resham lijdt aan de ziekte van Parkinson. Desondanks blijft hij er heel optimistisch onder en ook vrolijk. Hij kreeg bij het eten een schort voor omdat hij nog wel eens wat morst. Hij vond dat ik er eigenlijk ook wel een om moest, ik ben immers bijna net zo oud als hij… Hij is nu 78 maar nog vol vuur.

Zijn hele leven heeft hij besteed aan het brengen van het evangelie, lopend door heel Nepal. Honderden kerken zijn daaruit ontstaan, een prachtig werk.

We hebben uitvoerig met elkaar gepraat over het nu en over de toekomst. Hun zoons hebben al een groot deel van hun werk overgenomen. Ze besteden de laatste jaren heel veel tijd aan hulp aan alleenstaande vrouwen en daaraan verwante activiteiten.

‘s Avonds hebben we weer in het restaurant van het hotel gegeten, waarbij Aukje de ober in grote verwarring bracht. Het ging ongeveer als volgt:

Ober: Curry madam?

Aukje: Ja, krijg ik daar rijst bij of roti?

Ober: Roti?

Aukje: Ja of chapati.

Ober: Ja dat kan.

Aukje: Maar is dat inbegrepen of moet ik dat apart bestellen?

Ober: Wilt u toch rijst?

Aukje na enig denken: Ik wil spaghetti carbonara.

Ober: Eh?

Aukje: Spaghetti carbonara.

Ober: Eh?

Jan: Spaghetti, no curry.

Ober: Spaghetti, no curry?

Aukje: Yes, spaghetti carbonara.

Verbijsterd druipt de ober af naar de keuken.

Vrijdag 4 oktober

We begonnen de dag laat, we zaten pas om 12 uur aan het ontbijt… We zijn onze vermoeidheid van de reis ook nog lang niet te boven.

Vlak voor Tilak kwam viel Aukje op straat. De straat was recentelijk in 2 delen opnieuw geasfalteerd, eerst de linkerhelft en daarna de rechterhelft. Maar om de een of andere onduidelijke reden was de 2^e laag dikker aangebracht, zodat je op de scheiding een hoogteverschil kreeg die nauwelijks opvalt.

En daar lag Aukje dus, midden op straat. Gelukkig viel de schade mee, maar het was wel even schrikken en een waarschuwing voor ons beiden om goed op te passen.

Terwijl ik even snel wat pleisters en jodium ging halen, arriveerden Tilak al met zijn vrouw Ganga en hun zoon Pratham.

Onder het genot van momo’s (een portie gestoomd en een portie gefrituurd) en een drankje heeft Tilak ons op de hoogte gebracht van de voortgang met betrekking tot de bouw van een kerk. Afgelopen voorjaar heeft hij een stukje grond daarvoor kunnen kopen.

Tilak is niet alleen voorganger in zijn kerk, maar heeft ook veel contacten met kerken in de vallei. Het is zijn visie om in de toekomst een ruimte te hebben die door zijn kerk gebruikt kan worden, maar ook gebruikt kan worden voor training van kerkleiders. Fase 1 is de bouw van de benedenverdieping, waarvoor ca. €5.000 nodig is.

Na ongeveer 2 uur uitwisselen van nieuws en ideeën zijn we weer op de motor gestapt naar hun woonplaats Thecho, ongeveer 15 km zuidelijk van Kathmandu (bijna een uur rijden op de motor).

Het plekje voor de nieuwe kerk, ter hoogte van de rookwolk(onder)

’s Avonds werden we gebeld door hem, dat we door een vriend van hem opgehaald zouden worden.

Woensdag 9 oktober 2019

== Is het de weg of de bus? ==

Zaterdag 5 oktober

Vandaag hebben we de eerste kerk bezocht, ‘het kerkje van Tilak en Ganga’. Het kerkje staat in Thecho en de dienst begon al om 8 uur! Dit omdat veel gemeenteleden, vooral in deze tijd, na de kerkdienst doorgaan naar hun land om de rijstoogst binnen te halen. Het is deze tijd ‘alle hens aan dek’ voor hen.

Na een half uur op ons vervoer gewacht te hebben kwamen we even over achten bij het kerkje aan. Het laatste stuk weg erheen was bar slecht.

Het kerkje vanbinnen, nog niet iedereen is aanwezig

De dienst was net begonnen en werd geleid door 3 jonge enthousiaste gemeenteleden.

De dienst verliep verder zoals we dat in een Nepalese kerk gewend zijn: zangdienst, aanbidding (waarbij door iedereen tegelijkertijd hardop gebeden werd) en een prediking. Eén meisje was duidelijk boven de anderen uit te horen tijdens het zingen, het meisje op onderstaande foto.

De preek werd goed ontvangen en na afloop mochten Aukje en Ganga de door Marianne L. gebreide mutsen uitreiken aan de kinderen.

Dit is het huidige (tijdelijke) kerkje

Het meisje links stond erop dat de 2 oudere dames met haar op de foto gingen…

Hier komt het nieuwe kerkje

Na afloop zijn we met Tilak en Ganga meegegaan naar hun huisje waar Ganga een eenvoudige maar lekkere dal bhat had gemaakt voor ons. Voor degenen die daar niet mee bekend zijn: dal bhat is het nationale gerecht in Nepal, bestaande uit rijst, linzen, een groenten curry en soms ook vlees.

Al met al was het een fijne ontmoeting. Het zijn beiden harde werkers in het Koninkrijk van God. Ze zijn tevreden met weinig en hebben ook weinig, maar zijn altijd bereid anderen te helpen.

Na afloop zijn we met de taxi teruggereden naar ons hotel. Het was een vermoeiende dag geweest maar dat was het meer dan waard!

’s Avonds hebben we in onderstaand restaurant, verstopt achter de vele draden een lekkere curry gegeten.

Zondag 6 oktober

Kwart voor zes stonden we al naast ons bed. Dit was de dag van de busreis naar Pokhara.

Na de laatste dingen ingepakt te hebben en een laatste controle of we niets vergeten waren werden we door een taxi naar het ‘busstation’ gebracht. Busstation is eigenlijk een beetje groots woord, er waren wel veel bussen, maar die stonden in één van de straten van Kathmandu gewoon achter elkaar. Ik schat dat er toch minstens 25 waren.

De reis verliep zoals verwacht. Het duurde door de drukte en doordat een passagier niet kwam opdagen een uur voor we Kathmandu uit waren. Daarna ging het vlot.

Uitzicht vanaf de eerste (breakfast) stop op de Trisuli.

De bus zag er van buiten best aardig uit

Onderweg wordt 2 maal gestopt, één keer voor het ontbijt en één keer voor de lunch. Onderweg hadden we al contact gehad met Prem en Prabha, die ons beiden bij aankomst al stonden op te wachten. Het werd een emotioneel weerzien.

De bus zelf was in niet al te goede doen, wat we van Swiss Travel, waar we al jaren van gebruik maken, niet gewend zijn. Kapotte stoelen, slechte vering/ schokbrekers, maar surprise: de airco deed het wel!

Maandag 7 oktober

Na een lange nachtrust waren we voor het ontbijt bij onze gastheer en gastvrouw uitgenodigd. Daarna zijn we behoudens een uitstapje naar Lakeside (het toeristen-district) niet meer weg geweest. We waren nog te moe van de busreis.

Dinsdag 8 oktober

Dinsdagochtend om 11 uur zaten we bij Prem en Prabha. We waren voor de lunch uitgenodigd en als Prabha de kokkin is staat dat garant voor een heerlijke hap eten, een uitgebreide dal bhat. Hun dochter Prapti was ook aanwezig, ze heeft een paar maanden geleden een studie rechten in Kathmandu afgerond! Zoon Pawan zit met een studiebeurs in Brisbane Australië.

Overigens vergeet ik te vertellen dat het vanmorgen heel helder was. De bergen waren crisp en clear te zien! Wat is Gods schepping toch mooi!

Prem en Prabha hadden ons heel wat te vertellen. Daarvoor laat ik eerst Aukje aan het woord:

“Wij hebben gisteren met vrienden thee gedronken in een buffelfarm die ze vorig jaar gestart zijn, wat basic allemaal vergeleken met de bedrijven in Nederland.

De hakselmachine waarmee het grove gras in kleine stukjes gehakt wordt en daarna vermengd met hooi aan de buffels gegeven wordt.

Ze begonnen met 3 buffels om een arme familie op weg te helpen een inkomen te krijgen, nu hebben ze er 40, en dat breidt gestaag uit. 140 liter buffelmelk per dag dat Prabha (onze Nepalese pleegdochter) gisteren met een litermaat via een trechter in een plastic zak liet lopen, waarna haar dochter (die net afgestudeerd is in de rechten) een elastiekje om het zakje bond.

Ook kwam er een stortbui, we hebben het staartje van het regenseizoen te pakken. Wel warm water en verfrissend.

Eén van de 2 stallen

De buffels krijgen een soort gras te eten dat gemalen wordt met een kleine handmachine, denk daarbij aan ... bijvoorbeeld een gehaktmolen die je thuis kunt gebruiken, in die orde. Misschien kent Johan zulke apparatuur wel van vroeger, of was dat nog voor zijn tijd? Het lijkt op de tijd van Ot en Sien.

Gelijktijdig was ik er ook op bedacht dat er muggen konden zijn, Dengue is hier ook bekend.

Jan heeft ook foto's gemaakt van het bedrijfje, dus dat gaan jullie nog zien. Op dit moment wordt er aardig wat geld verdiend daarmee. De zakjes melk werden door kopers afgehaald. Families die maandelijks betalen voor 1,2,3 liter per dag. Het is zulke heerlijke en vette melk. Wij hadden die in onze Nepal tijd ook. We roomde het af en maakte er een soort boter van, of slagroom, zonder de suiker gebruikten we het dus op brood. In die tijd werd er nog geen boter verkocht in Nepal.

We hebben er van 3 tot 5 uur gezeten/ rondgelopen, uitkijkend om niet in de vlaaien te lopen. Alles werd wel netjes weg geschept maar je kunt het niet altijd voorkomen.

 De man waarmee het begon, nu mede-eigenaar en werknemer

Die mest werd vroeger als brandstof gebruikt en huizen/ hutten mee dicht gesmeerd. Dat hebben we nog meegemaakt, kinderen kwamen die gedroogde vlaaien opzoeken en verkochten ze of brachten ze thuis.
Ook hebben ze een waterreservoir gemaakt gewoon een kuil met een groot zeil en een pompsysteem, en ze zijn er zo trots op.

Dit wordt verkocht (mest) of op het eigen land gebruikt

Het is ook zo leuk omdat Prabha en Prem zelf een auto hebben en een winkel in 2 de hands motoren. Een zoon studeert nu voor zijn Masters in Australië, en de dochter gaat nog verder specialiseren in volksrecht.
Ik vertel jullie dat allemaal nog weleens, het is gewoon een heel boek! Een goed boek, we zijn erg trots op hen!“

Prabha doet samen met Prapti de gezeefde melk in plastic zakjes

Klanten die de melk komen kopen

Eén van de vaste medewerkers

Tot zover Aukje.

Op het moment staan er 40 buffels, de 25 kalfjes niet meegerekend! Prem heeft plannen om dit verder uit te breiden. Daarvoor is hij een b.v. gestart en samen met de boer van het eerste uur zijn zij eigenaar ervan.

Een paar nieuwsgierige kinderen uit de buurt

Nu al kunnen zij de vraag niet aan mede omdat zij niet knoeien met de melk. Elke ochtend om 4 uur begint het werk al, waarbij Prem vooral de organisatorische kant voor zijn rekening neemt. Zo hebben ze naast de mede-eigenaar al twee vaste krachten in dienst, die hierdoor verzekerd zijn van een goed inkomen.

Maar dat is niet het enige wat zij doen, ook in de kerk zijn ze actief. Prem bezoekt regelmatig dochterkerkjes, waar hij ook spreekt en Prabha leidt zo nu en dan de zangdienst in Naya Gaun. Een mooi stel mensen!

Voor zover deze aflevering. Met ons gaat het goed, alhoewel we af en toe wel nog erg moe zijn. Bid daarom ook voor ons als we zaterdag naar Patichoor gaan, een dorp in de bergen ongeveer 1,5 uur rijden van Pokhara over een slechte weg.

Zondag 13 oktober 2019

== Onze vrienden in Patichoor ==

Zondag 13 oktober

De zon schijnt, er hangen wat wolkenflarden die af en toe van de bergen een schimmenspel maken en nu en dan zitten we in de rook van iemand die een paar honderd meter verder zijn afval aan het verbranden is. Dat was tot niet zo lang geleden ‘normaal’ want een vuilophaaldienst bestond er niet, nu wordt regelmatig het vuil opgehaald.

De moesson is nog steeds niet helemaal voorbij, regelmatig hebben we in de namiddag en avond nog fikse buien, maar dat zal niet lang meer duren. Dan zullen ook elke dag de bergen zo goed te zien zijn als op onderstaande foto!

Woensdag, donderdag en vrijdag hebben we ons rustig gehouden. Alleen een bezoekje aan Lakeside met lunch en een bezoek aan de stad ook met lunch. Daar hebben we in een Indiaas vegetarisch restaurantje gegeten, Deurali, een grote dosa, licht en lekker.

Vanaf vrijdag hebben we ook de auto van Prem ter beschikking, wat het verplaatsen een stuk eenvoudiger maakt. Ik vind het erg leuk om hier rond te rijden in het verkeer. Het is een stuk minder agressief dan in Nederland.

Donderdagmiddag zijn we nog bij de shop van Prem en Prabha een kopje thee wezen drinken. Vergeleken bij de buffelfarm brengt dit niet veel meer op, maar houden ze het vooral aan voor de contacten (voorlopig).

Deze Tibetaanse verkoopsters kennen we al heel lang, Aukje heeft een paar nieuwe oorbellen bij ze gekocht. Als ze ons al aan zien komen lopen roepen ze al “arko patak”. Dat zeiden we meestal tegen ze als ze ons weer wat probeerden te verkopen. Het betekent ‘volgende keer’…

In de tussentijd kregen we tegenstrijdige berichten over de situatie van de weg naar Patichoor. Volgens de één ging dat best wel, volgens de ander is de weg een ramp. Om het zekere voor het onzekere te nemen heeft Prem een hoger op de wielen staande auto geleend van een kennis. Dat was maar goed ook bleek achteraf…

De afstand is ongeveer 50 km, waar we bijna 2 uur over gedaan hebben! En helaas, het slechte scenario was waar, de weg is een ramp. In al die jaren dat we in Nepal komen heb ik zo’n slechte weg niet meegemaakt.

De eerste 10 km gingen nog, eerst Pokhara uit via een snel klimmende en kronkelende weg omhoog naar Sarangkhot, vandaar over een nog steeds redelijk goede weg naar Naudanda en daar begon de ellende. Het is eigenlijk niet te filmen (letterlijk!) maar ik heb toch een poging gedaan.

Het was van links naar rechts en terug en tegelijkertijd op en neer, Prem moest continu tussen de ergste gaten door manoeuvreren en tegelijkertijd het overige verkeer in de gaten houden. Want tijdens het rijden schieten er voortdurend links en rechts motoren en soms auto’s voorbij. Recht uit rijden gewoon op je ‘eigen’ weghelft is dan onmogelijk.

Prem zag er echt op zijn zondags uit!

Onderweg kwamen we nog een paar toeristen tegen die met de motor (een Indiase Enfield voor de kenners) onderweg waren. Ze zaten vast in een gat in de weg en konden er niet meer uitkomen. De voor en achterwielen stonden tot aan de assen in het gat. Een Nepalees stond er hulpeloos bij te kijken. Gelukkig is Prem erg handig en met zijn hulp stond de motor weer snel op de weg en konden ze weer verder.

Voor de zekerheid waren we een half uur vroeger vertrokken, dat had als resultaat dat we ruim een half uur te laat aankwamen. De dienst in het kerkje in Patichoor was al begonnen, maar dat is in Nepal gelukkig niet zo’n probleem.

Zo ziet het nieuwe kerkje eruit, rechts ervan het oude gebouw.

Het nieuwe gebouw ziet er prachtig uit. Onder supervisie van de kerk in Naya Gaun is er echt een mooi kerkje neergezet, elke meter ruimte die ze aan grond hebben is benut, zodoende is er nog maar een smal paadje naast de kerk om naar de ingang te lopen.

De zangdienst was al halverwege, er werd enthousiast gezongen en er waren aanzienlijk meer mensen dan de laatste keer dat we er waren (klik hier voor een korte video-impressie).

De vrouwenkant in de kerk

De kerk heeft zich de laatste jaren geweldig ontwikkeld en we zijn blij en dankbaar dat we daar ook aan bij hebben mogen dragen.

Het is al ruim 20 jaar geleden dat ik daar voor het eerst kwam. Het was toen nog een klein groepje gelovigen die samenkwam in een soort garagebox, zonder ramen, alleen een rolluik aan de straatkant dat door de brandende zon buiten ook aan de binnenkant behoorlijk heet werd.

Na een aantal jaren van de ene gehuurde ruimte naar de andere gezworven te hebben en na een moeilijke periode na dreigementen van de Maoïsten, hebben we ze ongeveer 15 jaar geleden mogen helpen met de bouw van een eigen kerkje. Dat oude gebouw wordt nu voor de zondagsschool gebruikt!

Het is ontroerend om te zien wat God hier doet. In die zin heb ik ook wat mogen delen over de betrouwbaarheid van God! Betrouwbaarheid die van ons ook betrouwbaarheid vraagt.

Toen ik net binnen was kwam er een jongeman naar me toe, hij was ook uit Pokhara en was gekomen om me te vertalen. “Of ik mijn overdenking ook op papier had, dat was wat makkelijker voor hem”. Dat heb ik dus niet, maar wel digitaal, dus snel even via bluetooth overgezet op zijn telefoon!

Aukje ‘moest’ tijdens de prediking vooraan zitten!

Na afloop werden we nog even in het zonnetje gezet. De voorganger was duidelijk geëmotioneerd toen hij hoorde dat dit ons laatste bezoek was. We kregen als teken van eer een mooie sjaal om en een plaquette.

De voorganger bedankt ons en vertelt het een en ander over onze betrokkenheid door de jaren heen

Deze jongedame moest en zou een selfie van haar samen met Aukje maken!

Samen met een aantal kerkleden op de foto

De voorganger met zijn echtgenote

Al met al is het een heel bijzondere morgen geweest en we voelen ons rijk gezegend dat we deze mensen hebben leren kennen. Doorzetters in het koninkrijk van God. God is aan het werk in Patichoor!

Met een blij en voldaan hart zijn we teruggereden naar Pokhara, waar we samen met Prem en Prabha nog van een lichte lunch genoten hebben voordat ze ons op het logeeradres afzetten.

“Indien wij ontrouw zijn, Hij blijft getrouw,

want Zichzelf verloochenen kan Hij niet.”

Wordt vervolgd